باشگاه خبری فراساحل: ربات‌های زیر دریایی امروز کاربرد‌های زیادی در صنایع و علوم دریایی و بویژه در اکتشافات دریایی دارند. محققان اروپایی می‌خواهند با طراحی این روبات‌ها در اکتشافات دریایی تحول بزرگی ایجاد کنند. این طرح «فناوری سونار زیر آب با قابلیت تغییر مقیاس گسترده» نام دارد. به گزارش باشگاه خبری فراساحل، سیستمی که محققان اروپایی این طرح بکار می‌برند، شامل انبوه روبات‌های پیچیده مجهز به هیدروفون و حسگر است که زیر آب کار می‌کنند و می‌توانند به صورت انبوه مرتبط به هم کار و با فناوری سونار کف دریا را بررسی کنند.

انبوه ربات‌ها زیر آب، آرایه صوتی هوشمند می‌سازند
محققان طرح «فناوری سونار زیر آب با قابلیت تغییر مقیاس گسترده» مشغول آزمایش نمونه اولیه یکی از سیستم‌های روباتیک هستند. این سیستم شامل دو جسم شناور کوچک و تعداد زیادی روبات‌های زیر دریایی مجهز به ده‌ها کامپیوتر، آب لرزه‌یاب (هیدروفون) برای دریافت موج‌‌های لرزه ای در آب و سونار برای فاصله‌یابی صوتی زیر آب هستند. البرت کلهولت مهندس الکترونیک این طرح می‌گوید: «صدای "تیک تیک" که می‌شنوید پالس‌های الکتریکی هستند. تعداد زیادی الکترود در آب هست که ۱۰ سانتی‌متر از یکدیگر فاصله دارند. روی جسم‌های شناور باتری‌‌های کوچک دو کیلوواتی قرار دادیم که موج‌های صوتی (سونار) را ایجاد می‌کند. پالس سونار‌ها در اعماق آب نفوذ می‌کند و در اثر برخورد با کف دریا منعکس می‌شود. هیدروفون‌ها صدا‌ها را ضبط می‌کند. با تجزیه و تحلیل کامپیوتری این صدا‌ها و با کمک بازتاب‌ها می‌توانیم لایه‌‌های کف دریا را ببینیم و شناسایی کنیم.» این روبات‌های زیرآبی برای این طراحی شده اند تا زیر آب آرایه‌ای آکوستیک (صوتی)‌ بسازند که هوشمند، قابل کنترل و گسترده با قابلیت شکل گیری مجدد است.

چالش اصلی، تعامل روبات‌‌ها با یکدیگر زیر آب است
محققان می‌خواهند انبوه روبات‌ها زیر آب با یکدیگر تعامل داشته و اطلاعات را با هم ردوبدل کنند. لویس سباستیاو مهندس الکترونیک دانشگاه لیسبون که با طرح «فناوری سونار زیر آب با قابلیت تغییر مقیاس گسترده» همکاری می‌کند، می‌گوید: «یکی از اهداف ما در این طرح این بود که بیشترین تعداد ممکن از روبات‌های زیردریایی را در این مجموعه داشته باشیم. بر اساس ساعت‌های اتمی این کار را انجام می‌دهیم. هریک از روبات‌ها به ساعت اتمی مجهز است. این کار چند سال پیش غیر ممکن بود. این ساعت‌های اتمی به روبات‌ها امکان می‌دهد تا بدون مشکل زیر آب حرکت کنند. چالش بعدی ما این است که این روبات‌ها حین حرکت باید با یکدیگر هماهنگ باشند. مکان‌یاب به ما آن‌ها امکان می‌دهد موقعیتشان را تشخیص بدهند.»

مزیت بزرگ این طرح، انعطاف پذیری روبات‌های زیردریایی است
در فناوری‌های که در حال حاضر برای اکتشاف با سونار وجود دارد به کشتی‌‌های بزرگ، چشمه‌‌های صوتی قوی و تجهیزات گران‌قیمت نیاز هست. در نتیجه عملیات به کندی پیش می‌رود و بسیار پرهزینه است. اما طرح اروپایی چه مزیت‌هایی دارد؟ جوانی ایندیوری، محقق مهندسی کنترل و مسئول هماهنگ کننده طرح «فناوری سونار زیر آب با قابلیت تغییر مقیاس گسترده» می‌گوید: «این ربات‌ها می‌تواند بسته به نیاز شکل خاصی به خود بگیرند. از آنجا که سیستم جمع آوری داده‌‌ها اساسا مثل یک آنتن عمل می‌کند انعطاف پذیری این روبات‌ها یک مزیت بزرگ به شمار می‌آید زیرا مکانیزم دریافت سیگنال‌ها را بهینه می‌کند.»

اکتشافات لرزه نگاری و کاوش نفت و گاز کف دریا با ربات‌های زیردریایی
به گفته دانشمندان این طرح این فناوری قابل استفاده در نقشه برداری سه بعدی دریایی است و برای اکتشافات لرزه نگاری و تشخیص ویژگی‌‌های کف دریا‌ها به کار می‌رود. لوران دولون مدیر نوآوری‌‌های زیردریایی شرکت «خدمات نفت و گاز فرانسوی» (سی جی جی) و از محققان این طرح در این باره که این فناوری در چه حوزه‌‌هایی کاربرد دارد، می‌گوید: «می توانیم از آن در ساخت و ساز یا نصب تجهیزات نظارتی زیرآب استفاده کرد. در مقیاس بزرگتر برای کاوش مواد معدنی، نفت و گازِ کف دریا به کار می‌رود.» محققان می‌گویند که کاربرد‌های دیگر شامل عملیات جستجو و نجات، خبرگیری از محیط زیست، عملیات تجسس، یافتن مکان نشت نفت، ماهی گیری و باستان شناسی زیر دریا است.